Исмлар маъноси

Ismlar manosi

Аббос — арабча; Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу

алайҳи васалламнинг амакиларининг номи

шундай эди. Луғавий маъноси — қовоғи солиқ,

жиллий, оғир-вазмин, истилоҳий маъноси эса довюрак,

жасурдир.

Абдулазиз — арабча; бу ўринда «абду» ва «абу»

сўзларини фарқлай олиш керак, «абду» — қул, «абу»

— ота маъносида қўлланилади. «Абду» билан бошланадиган

исмларга Аллоҳнинг зоти ва сифатлари

қўшилган: азал — қадимий; азим — қудратли; али,

алий — юксак мартабали; алим — донолик ва билим

соҳиби; аҳад — якка, бир; басир — ҳамма нарсани

кўрувчи, кўзи очиқ; боис — сабаб, сабабчи;

боқи, боқий — доимий, мангу; борий — яратувчи,

бор этувчи; босит — ёювчи, кенгайтирувчи; ваҳҳоб

— ўз неъматларини текин берувчи; вожид —

яратувчи; ворис — мерос олувчи; восеъ — раҳмати

ва мулки кенг; восид — марказда турувчи; восил

— эришувчи, етишувчи; воҳид — яккаю ягона;

жаббор — жабр қилувчи (гуноҳкорларни жазоловчи),

жавод — мурувватли, марҳаматли; жалил

ва жалол — улуғ, буюк; жами — жамловчи; жамил

ва жамол — гўзаллик соҳиби; зоҳир — мавжудлиги

аниқ; кабир — улуғ, буток; камол ва комил — етуклик,

камолот соҳиби; карим — карам қилувчи; латиф

— марҳаматли, илтифотли; мавлон — яратувчи;

мажид — шарафли; малик — подшоҳ; маннон

з

— сахий, саховатли; матин — матонатли; мўмин —

омонлик берувчи; наср, носир — ғолиб; раззоқ —

ризқ берувчи, ризқ улашувчи; раҳмон — ўта меҳрибон;

раҳим — меҳрибон; рауф — меҳрибон,

мурувватли; самад — ҳожатбарор; саттор — кечирувчи

ва ҳимоя қилувчи; толиб — интилувчи; тоҳир

— пок, нуқсондан холи; туроб — тупроқ, файзбарака,

мўллик берувчи; фаттоҳ — бандларни очувчи,

ризқ эшикларини очувчи; форих — нурли,

нурафшон; ханнон — раҳмдил ва шафқатли; холиқ

— яратувчи; шоҳид — кўриб турувчи; қайюм —

абадий мавжуд; қаҳҳор — қаҳрли, ғазабли; қодир

— куч-қудрат эгаси; қосим — тақсимловчи; қуддус

— муқаддас; ғани, ғаний — бой, бадавлат; ғафур

ва ғаффор — авф этувчи, гуноҳларни яширувчи;

ғиёс — кўмак берувчи, илтижо ва муножотларни

эшитувчи; ғози, ғозий — ғолиб; ҳай — абадий тирик,

барҳаёт; ҳаким — ҳикмат соҳиби; ҳалим —

меҳрибон ва одоб эгаси; ҳамид — мақталган, мақтовга

лойиқ; ҳафиз — паноҳ; ҳақ — ҳақиқат, мавжуд;

ҳошим — ризқ-рўз берувчи ва ҳоказо. Бу

ўринда яна шу нарсани таъкидлаб ўтиш лозимки,

Абдулла исми Аллоҳнинг қули дегани, талаффузда

«а» ҳарфи «у»га айланади. Абдулазал, Абдулҳай сингари

исмларда «л» изофа ўрнида келган.