Chekishni hoҳlaysizmi tashlashni

Балки китобнинг номи сизга ғалати туюлиб, чекишнинг чиндан ҳам фойдалари бор-йўқли- ги ҳақида ўйлаб қоларсиз. Буни аниқлашда қуй- идаги ривоят ёрдам беради, деб ўйлаймиз.

Айтишларича, тогда бир кекса донишманд яшар экан. Бир куни унинг олдига турли бар- глардан тамаки ясаб чекадиган кашанда йи- гит келиб ҳолибди. Донишманд унга ҳуйида- ги ибратли сўзларни айтибди-ю йигит ўз ”йўл"ини ўзгартирибди: "Чекишнинг 3 та аф- заллиги бор:

1) кашанданинг уйига ўгри тушмайди - уй эгаси кечаси билан йўталиб чшуухни учун;

2) уни ит крпмайди - чунки у ҳассага тая- ниб юради;

3) у ҳеч ҳачон ҳаримайди - чунки у ёш ўлиб кетади".

Бу ривоятдан қандай хулоса чиқариш, унга амал қилиш ё қилмаслик ўзингизга ҳавола, ал- батта.

Ҳа, ҳаёт гоҳида мураккаб туюлади кишига. Шундай пайтларда бошингни қайси тешикка тиҳишни билмай қоласан. Аслида, енгил ва гузал бўлган турмушни инсон ўзи ўзига қийин қилиб олади. Қандай қилиб, дейсизми?

Масалан, машғул бўладиган доимий ишин- гиз, яъни касбингиз йўқ, йўлингиз йўқолган... Ана шунда ҳамма ҳар хил йўл тутади: кимдир бошқа томондан ҳаракат бошласа, кимдир шу йўл бир кун очилар, деб кутади, кимдир эса тушкунликка тушиб, соғлигига зиён бўлишини билса-да, сигарет, нос, ароқ, наша каби заҳар-

ли нарсалардан аламини "олади". Бу билан у ўзининг йўлини тобора беркитаётганини, иши- ни орқага тортаётганини билармикин? Тоза қал- бга тоза туйғулар, покиза мияга покиза ғоялар келишини тушунармикин?..

Азизлар, рисола шу мавзуда ёзилган бошқа китоблардан тубдан фарқ қилади. Негаки, у қолипга тушган фикрлардан йироқ ва эркин ёзилган.

Ушбу китоб муаллифи биз юқорида айтган шу "қора йўл"ни босиб ўтган ва ўзини ўнглаб, "тоза йўл"га чиқиб олган инсонки, унинг фикр ва мулоҳазалари, таклиф ва маслаҳатлари сиз- ни бефарқ қолдирмайди, деб ўйлаймиз.

СТАТИСТИКА НИМА ДЕЙДИ

Эътибор гуллинса, сигарет ҳутиларида ҳам чекиш зарарлилиги тўгрисида огоҳлан- тириш берилади. Шунинг ўзи бу иллат ҳак,ик,атда ёмонлигини исботлайдиган би- ринчи ва асосий далилдир!

Жаҳон статистикаси шундан далолат беради- ки, ҳозирги вақтда Ер куррасида яшаётган эр- какларнинг 60 фоизи ва аёлларнинг 20 фо- изи (жами 80 фоиз одам) мунтазам равишда чекади. Чекувчилар сони, айниқса, ўсмирлар ўртасида йилдан йилга кўпайиб бормоқда. Утказилган тадҳиҳотларга кўра, кашанда эр- какларнинг деярли бешдан бир ҳисми 8-9 ёшдан чека бошлаган, 92 фоиздан ортиғи эса чекиш- ни 19 ёшгачаўрганганлар. Изланишлар ўсмир- ларни чекишга ундайдиган асосий сабаблар қуйидагилар эканини кўрсатади, яъни атроф- даги чекаётган инсонларга (ўртоҳларига) так,- лид к,илиш 26,2 фоиз, қизиқиб чекиш 24,1 фоиз, шўхлик 18,6 фоиз, эркатой деб аташ- ларидан ҳўрҳиш 17,2 фоиз, озиш ниятида 9,7 фоиз, ҳаётда бирор нарсадан эзилиш 4,6 фо- изни ташкил ҳилади. Шуниси маълумки, ўсмирлар кўпинча ўзларининг соддаликлари, ҳизиҳҳонликларидан чека бошлайдилар.

Одам мунтазам чекканда чекувчининг бош мия пўстлоғида мустаҳкам шартли рефлектор алоқалари вужудга келадики, улар аста-секин маккор кашандалик-табакоманияга олиб келади.

Европада тамаки чекиш тарихи 1560 йилга бориб таҳалади. Ўшанда португалиялик ва ис- паниялик денгизчилар Аотин Америкасидан Францияга қуритилган ўсимлик баргини олиб қайтганлар. Ана шу зарарли ўт Тобако деган мустамлака провинция номи билан боғлиҳ. Та- маки баргидаги асосий алкалоид бўлган нико- тин эса Португалияга француз цироли элчи қилиб юборган Жан Нико номи билан боғлиқ. Шундан сўнг тамаки Европанинг ғарбий қир- ғоқларидан Эски Дунё мамлакатлари бўйлаб тарҳала бошлаган.