Masnaviydan Ibratli Hikoyalar

Kutib Oling. Yangi kitob

Assalomu Alaykum.

Jaloliddin RUMIY

“MASNAVIY”DAN IBRATLI HIKOYALAR

Teri qo‘ldan ketar

Ko‘chada shoshib ketayotgan bir odamdan so‘rashdi:

— Nega buncha shoshyapsan? Ranging ham o‘chgan, nima bo‘ldi.

Odam aytdi:

— Eshitmadingmi hali? Shahar sultonining ko‘ngli uchun bozordagi eshaklarni so‘yib,

terisini shilib, ichiga somon to‘ldiryaptilar.

— Xo‘sh,xo‘sh? Lekin sen odamsan-ku?

— To‘g‘ri, ammo sultonning odamlari bu ishga shunday sho‘ng‘iganlarki, ularga

kimligimni anglatgunimga qadar, terim qo‘ldan ketishi mumkin.

Agar miyasi bo‘lsa

Arslon o‘rmonda fil bilan olishib charchadi. So‘ng tulkini yoniga chaqirib:

— Holdan toydim. Ovga yaramayman. Bor, menga bir eshak ovlab keltir. Birgalikda

yeymiz, dedi.

— Amringiz bosh ustiga, sultonim. Turli hiylalar bilan sizga hatto tiriklayin

keltiraman, deya bir qoyaga tomon yugurdi. Qarasaki, o‘tloqda egasiz ozg‘in bir eshak

yuribdi. Yoniga yaqinlashib, quyuq salom berdi. va uni avray boshladi:

— Bu qup-quruq tekisliqda yolg‘iz o‘zing nima qilayapsan, ey do‘stim?

— Shu holimga shukr qilaman. Rizqni Alloh beradi. Shikoyatim yo‘q, kunim o‘tib

turibdi. Jon bergan Alloh, ozuqa ham beryapti.

— Ey janob! Sening bu tavakkaling juda kam odamda topiladi. Juda kam bo‘lgan

narsa esa yo‘q hukmidadir. Bu yo‘qlik atrofida tentirab yurish ahmoqlik sanaladi.

Bu so‘zlarni eshitgan eshak takror javob berdi:

Gaping to‘g‘ri emas. Shuni bilki, butun yomonliklar ochko‘zlikdan kelar. Qanoatdan

hech kim o‘lmagan, hirsdan esa hech kim sulton bo‘lmagan. Tulki eshakning so‘zini

bo‘lib:

Alloh insonlarga o‘zlarini o‘zlari halok etmaslikka buyuradi. Shu quruq qoyalikdan

iborat cho‘lda sabr kilmoq ahmoqliqdir. Kel, o‘tloqqa ko‘chgin. Bilsang, u yerda qancha

o‘t-o‘lanlar, oqar suvlar bor, dedi.

Tulki turli so‘zlar bilan eshakni avragancha yetaklab, to‘g‘ri arslonning uyiga sudradi.

Arslon eshakni ko‘rar ko‘rmas o‘kira boshladi. Buni eshitgan eshak jon holatda ortga

qochdi. Tulki unga yetib olib:

Hoy sodda va go‘l maxluq! Nega qochayapsan. eshitilgan tovush, sening vahimang,

hayolingdir. Endigina maysazorga kelgandikku. Sen esa qo‘rqding, qochding, dedi.

Tulki yana ming bir yolgon bilan eshakni o‘ziga ergashtirdi. Arslonning uyiga olib

bordi. Arslon eshakni g‘ajib, qornini to‘ydirdi. So‘ngra arslon suv ichish uchun g'ordan chiqdi. Tulki arslonning yo‘qligidan foydalanib, eshakning miyasi va o‘pkasini yedi.

Arslon qaytgach, tulkidan so‘radi:

Buning miyasi qani?

— Ey, sultonim! Agar eshakning miyasi bo‘lsa, o‘sha dahshatli o‘kirikni eshitgandan

keyin yana bu yerga, sening ostonangga kelarmidi?

Laylini ranjitasan

Bir kuni Majnun kasal bo‘lib yotib qoldi. Davolash uchun tabib chaqirildi.

Tabib:

"Tomirdan qon olish kerak" deb Majnunning qo‘lini bog‘latdi. Qon olish payti Majnun:

"Ey tabib, qo‘y, xizmat haqqini ol va qo‘limni yech, shu kasallikdan mayli o‘lay, qon

olishdan voz kech," deb dodladi.

Tabib Majnundan:

— Sen cho‘llarda na’ra tortgan arslondan qo‘rqmaysanu qo‘lingdan qon oldirishdan

qo‘rqasanmi? deya so‘radi.

Majnun shunday javob berdi:

— Men ninadan qo‘rqmayman. Mening vujudim, borlig‘im Layli bilan to‘ladir, qon

olish payti Laylini ranjitasan, men shundan qo‘rqaman.

Yana bir kun Majnunga yaqinlar Layli deb sen yonib kuyasan. U qiz aslo sen

aytgandek go‘zal emasku, dedilar.

Majnun javob berdi:

— Siz Laylini mening ko‘zim bilan ko‘ring, mening qalbim bilan seving! Men uning

surat jomidan abadiy ishqning sharobini ichdim, u sharob sizga sirkadir.