O'ylanib Uylan, Uylanib O'ylan

Kutib Oling. Yangi Kitob

Assalomu Alaykum.

Oila goʻyo dengiz kemasiga oʻxshaydi. Uni dengizga

chiqarishga shay boʻlib turgan kema sardori, turgan gap-

ki, oʻzining va guruh aʼzolarining vazifalarini juda

yaxshi bilishi kerak.

Bundan tashqari, qayerda suv osti

qoyalari yoki sayoz joylar borligini ham, qolaversa,

qanday qilib kemani kalamushlardan va oʻz aʼzolarini

dizenteriyadan saqlash mumkinligini ham bilishi kerak

boʻladi. Aks holda kema oʻz manziliga yetolmaydi.

Siz oʻz kemangizni hayot ummoniga chiqarishga

tayyormisiz?...

Nima uchun odamlar oila quradilar?

Gʻalati savol. Lekin sa-

volning javobi undan ham

gʻalati:

– Oilani oʻzidan zur-

riyot qoldirish uchun quri-

shadi.

Tabiat erkak zotiga ham,

ayol zotiga ham aynan shu

vazifani yuklagan.

Xoʻsh, bu vazifani bajarish uchun oila qurish shart-

mikan? Axir... «Xudo beraman desa, beraverar ekan,

boy ota...» Qolaversa, odamdan tashqari barcha tirik

jonzotlardan ham zurriyot qoladi, lekin ular oila

qurmaydi-ku?

Nima uchun jonivorlar oila qurmaydilar?

Agar uyingizda sigir, qoʻy,

tovuq, it yoki mushuk boʻlsa,

demak siz hech boʻlmaganida

bir marta ularning zurriyo-

tini koʻrgansiz.

Buzoq yoki qoʻzichoq tu gʻil-

ganidan keyin uzogʻi bilan

10–15 daqiqa oʻtar-oʻtmas oyoq-

qa turadi, bir soatdan ke-

yin tentiraklab yura boshlaydi.

Joʻja esa tuxumdan chiqqan zaho ti oyoqqa turib, yugu-

rib ketadi.

Yirtqichlar qatoriga kirmaydigan yovvoyi hay von-

lar zurriyoti ham xuddi shunday «chaqqon» boʻlib, dun-

yoga keladi. Boshqacha boʻlishi mumkin ham emas. Masa-

lan, kiyik yoki yovvoyi toʻngʻiz bolalaganidan keyin it,

boʻri yoki qoplonga oʻxshab oʻz bolasini ogʻziga qisib,

boshqa yirtqichlardan saqlash uchun panaroq joyga

olib qocholmaydi. U endigina dunyoga kelgan bolasini

faqat oʻziga ergashtirib, xavfsiz joyga olib ketishi

mumkin. Shuning uchun hayvonot olamining zurriyoti

tez oyoqqa turib yurib ketadi. Boshqacha qilib aytgan-

da, tabiat har bir jonivor oʻz bolasini oʻzi yoki

poda yordamida himoya qilishiga imkon yaratib ber-

gan, demak, «oila qurish»ga ularda zarurat yoʻq, de-

yish mumkin.

Odamzotga kelsak, bu masalada u, Xudoga shukurki,

ancha orqada qolib ketgan, chunki kecha tugʻilgan bola

bugun koʻchaga yugurib chiqib ketadigan boʻlganida becho-

ra onaning holi nima kechishini tasavvur ham qilib

boʻlmaydi.

20 yoshlik bola

Odam bolasi oyoqqa turib yurishni oʻrganishi uchun

kamida bir yil kerak, qorni ochganligini yoki biror

joyi ogʻriyotganligini onasiga tushuntirishi, yaʼni

tilga kirishi uchun 2–3 yil, oldiga qoʻyilgan ovqatni

oʻzi yeyishni oʻrga nishi uchun

esa 4–5 yil ke rak, va

nihoyat, oʻz nonini oʻzi topib

yeyishi uchun oʻnlab yil lar

kerak...

Odam bolasi boshqa bar-

cha jonzotlar zurriyotiga

nisbatan haddan tashqari

ojiz boʻlib tugʻiladi va uzoq yillar davomida har

tomonlama parvarishga va himoyaga muhtoj boʻlib

qoladi.

Yigirma yilda koʻpchilik jonzotlar oʻz umrini yashab

boʻlishadi, odam esa yigirma yoshga kirib ham oʻzini oʻzi

eplolmaydi, deb hisoblaymiz.

Vaholanki, bola uzogʻi bilan 10 yoshidan boshlab

pul bilan muomala qilishni oʻrganishi kerak, lekin bu

boshqa mavzu. Bizning mavzuni davom ettirish uchun esa

bir masalani hal qilishimizga toʻgʻri keladi, yaʼni:

Oila kimga koʻproq manfaat keltiradi:

erkakkami, ayolgami?

Ikkalasi ham bir xil man-

faatdor emas, albatta, chunki

erkak bilan ayolning tabiati

har xil, ayrim jihatlardan

esa hatto bir-biriga qarama-

qarshi ham. Erkak va ayolning

juda murakkab boʻlgan tabia-

ti va ichki dunyosi toʻgʻrisidagi

ilmiy izlanishlarga kirishib

ketmasdan, keling, shunchaki

ularning tashqi koʻrinishiga diqqat bilan nazar solib

koʻramiz.