Ot Kishnagan Oqshom

Kutib Oling. Yangi kitob

Ot kishnagan oqshom (qissa) [Togʻay Murod]

Muallifdan

Bu qissalar ne bir kunlarni koʻrmadi!

Zoti nomard boʻldi, ushbu qissalar yoqasidan oldi. Ogʻzi buzuq boʻldi, ushbu qissalarga tupugini sochdi. Qoʻli nopok boʻldi, ushbu qissalardan butun-butun boblarni oʻchirib tashladi.

Oqibat, ushbu qissalar oʻz vaqtida pati yulinmish tovuq misol chop etildi.

Alqissa, dorilomon kunlar keldi. «Ot kishnagan oq­shom»dagi Ziyodulla chavandozchasiga aytar boʻlsak... uloq Togʻay Murodda ketdi!

1

Birodarlar, koʻrgilik, koʻrgilik!

Bir erta uygʻonib, kallamga qoʻl yugurtirdim. Sochlarim orasida yara-chaqalar uch berdi. Par¬voyim falak boʻldi, yura berdim. Onamga-da aytmadim.

Chaqalar kun sayin bolaladi. Katta-katta boʻldi. Qoʻtir boʻlib qichidi.

Shunda, qishlogʻimiz doʻxtiriga bordim. Doʻxtir fu, deya aftini burishtirdi. Yurchidagi kalxonaga olib joʻnadi.

Yoʻlda mashinadan tashlab qochdim. Ushlab kelib, yana mashinaga bosdi.

Kalxonada... Uh, aytgili yoʻq. Doʻxtir degani berahm ekan. Onamni koʻrdim, birodarlar, onamni...

Bari kalga qaytadan jingala soch bitdi. Mening kallam yaltirab qoldi. Bitta-da soch bitmadi! Doʻxtirlar ajablandi, kamdan kam uchraydigan voqea, dedi. Xoʻrligimdan yigʻlab-yigʻlab uyga keldim.

Onamiz tap-taqir kallamni ushlab-ushlab koʻrdi. Ich-ichidan kuydi. Aytib-aytib yigʻladi.

— Kambagʻalni tuyaning ustida it qopadi, degani shu-da, — dedi.

Katta telpak sotib oldim. Qishin-yozin quloq¬larimgacha bostirib kiyib yurdim. Maktabda-da telpagimni olmadim.

Matematika muallimimiz oyogʻini tirab talab etdi:

— Bosh kiyimingni olmasang, dars oʻtmayman!— dedi.

Old qatorda oʻtirgan sinf oqsoqolimiz muallimga bir nimalar dedi. Ammo muallim oʻz soʻzida turdi:

— Oʻquvchi darsda yalangbosh oʻtirishi lozim! Qoida shunday!

Telpagimni kallamga bosib ushladim.

— Oʻquvchi Qurbonov, senga aytyapman!

Miq etmadim. Muallimimiz telpagimni boshimdan yulib oldi. Derazadan tashqariga otib yubordi.

Sinfimiz bolalar kulgisidan zirillab ketdi. Bolalar kallamni oftobga mengzab qiyqirdi:

— Ura-a-a, kun chiqdi!

3

Birodarlar, siz soʻramang, men aytmayman... Oti Momosuluv emish. Yuzlari kulchadaymi, yo, su¬luvmi? Koʻzlari qorami, yo zigʻir gulidaymi? Qosh¬¬¬lari quyuqmi? Quyuq boʻlsa, qayrilmami? Ke¬chasiligidan koʻrmas emishman, bilmas emishman.

Koʻroydin emish. Momosuluvlar koʻchasida telba boʻlib yurar emishman. Bir nima yoʻqotganday tentirar emishman. Yoʻl chetidagi toshga choʻnqayibman, kaftlarimni iyamgimga tirabman. Oyga mahliyo boʻlib-mahliyo boʻlib termilibman. Oyning beti kir emish. Oyga sonsiz oshiqlar mahliyo termildi. Oy qaysi oshiqqa bir oʻpich berdi? Oy qaysi oshiqqa vafo qildi?

Oyga qoʻl siltab, oʻrimdan turibman. Momo¬suluvlar devoridan oshibman. Iti yoʻq emish. Daraxtlar panalab, derazasiga termilibman. Olma¬laridan uzib-uzib yebman. Keyin, ayvoniga, undan ichkariga kiribman. Timirskilanib, toʻshagini to¬pibman. Momosuluv uygʻonib ketibdi, chirillayman, ket, debdi. Men yolvoribman. Qoʻlimni uzatib¬man. U qoʻlimni qaytarib, oʻzimga suribdi. Keyin, Momosuluvning qoʻyniga kiribman!

Birodarlar-e, jamiki olam bir taraf, qoʻyin deganlari bir taraf ekan! Ahay-ahay!

Boriga shukur qilsam boʻlmasmidi? Tek yotsam boʻlmasmidi? Qoʻyniga qanoat qilsam boʻlmasmidi?

Men tinmas, Momosuluvning koʻngliga-da kiribman! Oshiqona-oshiqona qadamlar bosib, koʻnglini ovlabman. Zim-ziyo bir olam emish. Tevarak huvillab yotarmish. Qimirlagan jon yoʻq emish. Erkak zotining oʻzi tugul, izlari-da yoʻq emish. Be¬hishtday bir olam emish.

Tevarakka alanglab, kular emishman: ushbu behishtga mendan oʻzgalar kelmabdi!

Koʻnglimni zoʻr bir xushvaqtlik qitiqlar emish: ushbu behishtga birinchi boʻlib men qadam qoʻyibman! Ahay-ahay!

Koʻzimni ochsam uy zimiston, bolishni qu¬choqlab yotibman.

Uyqum qochdi. Uyqumni quvalab, shiftga qarab yotdim. Chin, qishlogʻimizda shunday qiz bor. Oti Momosuluv.